Soms gebeurt het dat een dierbare overlijdt terwijl jij er niet bij was. Dat kan pijn doen, alsof je iets hebt gemist of er bij had moeten zijn op het moment van overlijden. Vaak kruipt er dan een gevoel van gemis of twijfel naar binnen.
Het eigen moment van sterven
Maar de dood gaat zijn eigen weg. Het is een intiem moment dat niet altijd maakbaar is. Sommige mensen sterven op het moment dat hun geliefden er niet bij zijn. Niet omdat ze niet om je geven, maar omdat ze in stilte willen gaan, in rust, zonder dat iemand het ziet. Dat kan een laatste daad van liefde zijn: jou het zwaarste beeld besparen.
Een voorbeeld uit mijn eigen leven
Ik herken dat ook zelf. Mijn vader lag op zijn sterfbed en ik bleef nog lang wakker die avond. Rond één uur vroeg de palliatieve zorg of ik ook niet even moest gaan slapen. Voor ik naar bed ging, nam ik afscheid van mijn vader, alsof mijn gevoel al wist dat dit zijn laatste nacht zou zijn. Een paar uur later, om tien over vier, werd ik gewekt met het bericht dat hij was overleden. Het liet me zien dat hij zijn eigen moment had gekozen.
Soms gebeurt het plotseling
Soms gebeurt het dat je het wel een beetje zag aankomen, maar soms gebeurt het ook onverwachts, bijvoorbeeld door een onverwachte gebeurtenis. Dat kan gevoelens van verwarring, verdriet of gemis oproepen, en dat is helemaal normaal. Overlijden valt vaak buiten onze controle. Wat telt, zijn de momenten die jullie samen hebben gedeeld en de liefde die blijft bestaan.
Schuldgevoel bij het niet aanwezig zijn
Het is heel normaal om een schuldgevoel te ervaren als je er niet bij was toen een dierbare overleed. Dat gevoel komt voort uit liefde en betrokkenheid, uit de wens dat je iets had kunnen betekenen of nog één laatste moment had kunnen delen. Het betekent niet dat je iets fout hebt gedaan; het laat alleen zien hoe belangrijk die persoon voor je was.
Liefde voorbij het laatste moment
Jouw aanwezigheid in hun leven was groter dan één laatste minuut. Niet de hoeveelheid tijd die je met elkaar doorbracht, maar de echtheid van de momenten die er waren, maakt ze blijvend. Wat jullie samen hebben gedeeld blijft betekenisvol, en de herinneringen blijven bestaan, ook voorbij het afscheid.
1 Comment
Mooi onderwerp. Ik ben ervan overtuigd dat het voor sommige mensen makkelijker is om te sterven als ze alleen zijn. En dat als iemand precies de laatste adem uitblaast als jij even naar het toilet bent, dit voor die persoon de beste manier van sterven was. Maar inderdaad, ik hoor vaak dat mensen zich erg schuldig voelen als ze er niet bij waren. En dat is natuurlijk wel een naar gevoel.